|
Als schoolleider moet je van vele markten thuis zijn. Je bent hoofd facilitair, inkoop, communicatie, financiën, ict, hrm, vastgoed en oh ja, ook nog hoofd onderwijskwaliteit. En op al die terreinen moet je mee met je tijd. Trends volgen, koers bepalen, innovaties doorvoeren. In een tijdperk waarin ontwikkelingen elkaar snel opvolgen, met veranderend toezicht, kritische leerlingen en ouders én een team dat vaak een (te) hoge werkdruk ervaart. In dat speelveld heb je als schoolleider naast een strategische rol ook veel uitvoerende taken en weinig ondersteunend personeel. Ga er maar aan staan…
Een schoolleider is op papier een schaap met vijf poten. En in de werkelijkheid bestaan die natuurlijk niet. Hoe kun je als schoolleider dan toch prettig en goed functioneren? Dat begint met te accepteren dat je niet alles zelf kunt weten en doen. Als je je als schoolleider comfortabel voelt bij het idee dat je bewust onbekwaam bent op bepaalde punten, kun je van daaruit prioriteren en blijven leren.
Het voordeel van weten wat je niet weet, is dat het je nieuwsgierig houdt. Het nadeel is dat je soms niet weet wat je moet doen. Dat laatste is voor een schoolleider in sommige gevallen bijzonder onpraktisch of onwenselijk. Daarom geven we je een aantal handvatten hoe je bewust onbekwaam door het leven gaat.
Vanuit je functieprofiel, vanuit het schoolplan en wellicht ook vanuit je Persoonlijke Ontwikkelingsplan weet je op hoofdlijnen wat er van je verwacht wordt. Daarnaast wil je allerlei andere dingen voor je school en worden je dagen geregeerd door de waan van de dag. Gedurende het schooljaar zijn er altijd dingen die ‘er even bij moeten’; de overgang naar een nieuwe internetprovider, invoering van de AVG, opvangen van langdurige uitval van de zorgcoördinator… Al deze dingen vragen om actie, maar er zijn ook acties die je niet mag of kan uitvoeren, bijvoorbeeld door bestuurlijke kaders of regels. Je kunt er dan last van hebben dat je niet weet wat je kunt doen, waarom je iets niet mag doen en waar nu eigenlijk de prioriteit zou moeten liggen. En onder andere door die ongewisheid kun je de doelen die je voor je school gesteld hebt, niet of maar ten dele realiseren.
Bespreek daarom regelmatig met je leidinggevende waar jóuw prioriteiten liggen en waarom. En ook welke zaken blijven liggen, en welke je bij nader inzien helemaal niet meer relevant of passend vindt. Je bent namelijk veel geloofwaardiger als je in gesprek gaat over wat anders moet of anders loopt, dan dat je de indruk wekt dat je alles volgens het boekje doet. Maak heldere afspraken over wat écht jouw aandacht moet hebben, en welke brandjes je gecontroleerd kunt laten uitbranden. Zo zorg je ervoor dat je in je functioneringsgesprek niet hoeft uit te leggen waarom je iets níet hebt gedaan, maar kun je het gesprek voeren over jouw visie op je school, over je leiderschap en de punten waarop je je wilt ontwikkelen. Daar word je – als het goed is – allebei veel blijer en beter van.
Veel schoolleiders vragen collega-schoolleiders om mee te denken als ze een sparringpartner nodig hebben. Het onderwijs is geneigd om kennis en inspiratie te halen uit het onderwijs zelf. Omdat je die het best kunt relateren aan de eigen school, de eigen CAO en de eigen doelen uit het schoolplan. Daar is niks mis mee. Maar soms levert het meer op om buiten de organisatie of sector te rade te gaan. Denk je bijvoorbeeld na over het creëren van een flexibele schil om verloop en verzuim makkelijker op te kunnen vangen, dan helpt het om te kijken hoe organisaties uit andere sectoren dat doen. Waarschijnlijk kun je hun werkwijze niet kopiëren naar je eigen school, maar de inzichten die je opdoet, zorgen vaak wel voor meer creativiteit en ruimte in het denken binnen je eigen kaders. Dus benut je netwerk al naar gelang het vraagstuk dat voorligt, in plaats van telkens dezelfde mensen te bevragen die ongeveer hetzelfde weten als wat jij weet.
Schoolleiders zijn vaak ambitieus en willen dat hun school perfect draait. Er is daarom altijd veel te doen. Maar let erop dat je niet teveel tegelijk wilt veranderen, aanpakken of oplossen in je school. Als je de kerstboom té veel optuigt, dan wordt het een onrustig geheel en hangen de takken door. Mensen krijgen het te druk, kunnen de lijn niet meer volgen, haken af en dan vindt er geen borging plaats. Je doelstellingen behaal je niet of onvoldoende. Dus: ken de draagkracht van je team en zoek met hen de afstemming over urgentie, prioriteiten en fasering. De kerstballen die er niets mee te maken hebben, laat je in de doos. Mooi voor volgend jaar…
Reflecteren op je eigen kennis en competenties is voorwaardelijk om op te kunnen schuiven van bewust onbekwaam naar bewust bekwaam. De kunst is echter om voor die zelfreflectie voldoende tijd te nemen en je reflectie optimaal te benutten voor je persoonlijke ontwikkeling. Zeg eens eerlijk; als jij echt in de spiegel kijkt, zie jij dan vier of meer poten? Bij Buro Hebe willen we schoolleiders graag helpen in die kritische reflectie en bewustwording. Dat kan door schoolleiders aan elkaar te koppelen in netwerken of intervisiegroepen, door coaching, MD-trajecten, teamontwikkeling en op vele andere manieren. Ik ga hierover graag met je in gesprek.
| Deel |
|
