|
In mijn vorige blog wilde ik een lans breken voor schoolleiders die hun nek durven uit te steken. Zij zetten zich ervoor in om onze jongeren de leerervaringen mee te geven die van belang zijn in hun verdere loopbaan. Deze leiders zijn bereid om iteratief het onderwijs te ontwerpen. Zij passen nieuwe strategieën toe voor nieuwe vraagstukken, in plaats van te blijven hangen in oude patronen. Dat is helemaal niet zo eenvoudig. Omdat onze systemen, wetten en regels star zijn en de tendens in de samenleving kritisch en afwachtend. Ik eindigde mijn blog met het kompas van de schoolleider dat aan vernieuwing toe is. De transitie die gaande is in onderwijs vraagt om sterk onderwijskundig leiderschap, verbindend leiderschap en het vermogen om anderen te activeren. Dit zijn geen onbekende kwaliteiten. Maar het zijn wel degelijk kwaliteiten die in de huidige tijd een andere bedoeling en betekenis hebben dan voorheen. Bovendien zien wij in de praktijk van werving & selectie en organisatieontwikkeling dat deze talenten niet vanzelfsprekend aanwezig zijn of worden aangesproken. Wij vragen ons af hoe dat komt. Ik wil graag enkele van onze bespiegelingen delen.
Je kunt als schoolleider niet langer vertrouwen op de routines van het systeem en een cultuur waarin hiërarchie een belangrijk leidend principe was. De combinatie van durf om te experimenteren en een growth mindset alleen zijn echter ook niet voldoende om succesvol te zijn in deze tijd. Als je de transitie in onderwijs wilt maken met je professionals, leerlingen, ouders, bestuurders en toezichthouders, dan moet je kunnen vertrouwen op je onderwijskundig leiderschap, je vermogen tot verbinden en je kwaliteit om anderen te activeren.
Sterk onderwijskundig leiderschap kenmerkt zich doordat de leider in staat is om onderwijsinhoudelijke doelen te stellen en aan te kunnen geven hoe de organisatie daarop moet worden afgestemd. De manier waarop de leider dit ‘uit’, raakt anderen en brengt hen in beweging. Het daagt leraren en leerlingen uit om aan de slag te gaan. Hierbij geldt voor elke leider: als jij het niet voordoet doen anderen het niet na.
De verbindende schoolleider stelt mensen centraal in plaats van systemen en structuren. Deze leider zorgt voor verbinding op drie niveau’s: met het individu, met het team en tussen het team en de organisatie. Een individuele leraar staat in zijn kracht als hij zijn eigen talenten kan ontdekken en ontwikkelen. Het is belangrijk dat de schoolleider hem juist voor dat laatste de ruimte geeft. Die ruimte creëer je binnen kaders: want zonder kaders geen blijvend resultaat. De verbinding tussen jou en je team van professionals begint bij het beantwoorden van de behoefte die teamleden hebben aan jouw onverdeelde aandacht als leider. Het is belangrijk dat je heel helder bent over je intenties en dat je hier zichtbaar naar handelt. De verbinding tussen jouw team en de school komt tot stand als professionals hun bijdrage in de school herkennen. Jij kunt hen helpen om dit voor henzelf duidelijk te krijgen.
Zoals deze principes van verbinding gelden in de relatie die je als leider hebt met je professionals, zo gelden deze ook in de relatie die de schoolleider heeft met leerlingen, ouders en anderen die zich bij de school betrokken voelen.
De activerende leider is in staat om het leiderschap in anderen te herkennen en dit aan te wakkeren. Hij heeft in de gaten dat het draait om het ontwikkelen en benutten van de kracht die mensen in zich hebben. Dat is niet per definitie gebonden aan rollen of positie. Het gaat om het ontdekken en ontwikkelen van talenten. Dit is misschien wel het lastigste te effectueren, omdat professionals in het onderwijs maar ook leerlingen, ouders, bestuurders en toezichthouders gewend zijn aan een cultuur van afhankelijkheid en zekerheden ontlenen aan een systeem. Jij als leider hebt een rol om hen uit te dagen in beweging te komen.
In gesprek met onze opdrachtgevers staat de vraag centraal ‘welk leiderschap nú nodig is’ in een organisatie, een steeds terugkerend thema. Scholen, teams en leiders bijten zich stuk op de transitie die gemaakt moet worden. Zij zetten in op de ontwikkeling van het onderwijs, maar staan te weinig stil bij het feit dat ook het leiderschapskompas aan vernieuwing toe is. En wanneer wel is geïnvesteerd in de ontwikkeling van de eerder genoemde kwaliteiten, moeten alle betrokkenen wennen aan de veranderde stijl, aanpak en strategie. Wij zien een aantal factoren die van invloed zijn op het feit dat leiders in onderwijs niet vanzelfsprekend deze kwaliteiten laten zien of aanboren.
Willen we in het onderwijs deze status quo doorbreken, dan vraagt dat inzet van (toekomstige) leiders. Als we recht willen doen aan de noodzakelijke transitie in onderwijs, dan is er werk aan de winkel. Veelvuldig nemen wij in de gesprekken met onze partners het initiatief voor (h)erkennen en waarderen van de bovengenoemde kwaliteiten. We stimuleren het bewustzijn dat de invulling daarvan in deze tijd niet hetzelfde is als (enkele) jaren terug. We werken met schoolleiders samen, in verbinding aan de vernieuwing van hun leiderschapskompas. Ben je benieuwd naar hoe wij dat doen en wil jij ook bijdragen of participeren in onze intervisiebijeenkomsten? Neem contact met ons op, zodat we elkaar kunnen inspireren en de beweging in leiderschap verder kunnen brengen!
| Deel |
|
