Praktijkonderwijs bestaat niet alleen uit praktijkvakken. Leerlingen krijgen ook theoretisch onderwijs, ontwikkelen zich in persoonlijke en arbeidsvaardigheden en lopen stages. Van een onderwijsteam vraagt dit nogal wat: het opbouwen van een samenhangend curriculum met doorlopende leerlijnen, kwalitatief onderwijs en begeleiding van leerlingen, maar ook monitoren van de leeropbrengsten en afstemming met vakgenoten. Náást het verzorgen van het onderwijs ook nog investeren in al deze zaken, kan best een lastige opgave zijn voor docenten. Wij begeleiden teams daarin.
Zo ook de teams van Praktijkschool De Sprong, met locaties in Zwijndrecht en Sliedrecht. In 2019 constateerde de schoolleiding dat het team een enorm onbenut ontwikkelpotentieel had én dat het onderwijs op veel punten aan vernieuwing toe was. Nog een constatering was dat de teams weinig met en van elkaar leerden en dat de twee locaties zichzelf als eigenstandige scholen zagen, zonder veel verbinding met de andere locatie te voelen. De wens van de schoolleiding was om hier verandering in te brengen. Aan ons de vraag ondersteuning te bieden in deze ontwikkeling.
Onze aanpak: organiseren van zelfsturende teams
Op basis van gesprekken met de teams en een analyse van het onderwijsaanbod stelden we samen met de schoolleiding verschillende ontwikkelthema’s vast. Themagerelateerde werkgroepen werden gevuld door alle verschillende teamleden, wat zorgde voor een gedeelde verantwoordelijkheid van beide scholen. We implementeerden ‘kort-cyclisch’ werken: de overkoepelende opdracht werd opgeknipt in deelopdrachten van vier weken. Na iedere cyclus organiseerden we bijeenkomsten waar de stand van zaken werd gepresenteerd en waarin er ruimte was voor vragen.
Op deze manier bleef iedereen aangehaakt, zagen werkgroepen waar ze elkaar nodig hadden en wist het MT waarover zij beslissingen moest nemen. Die beslissingen van het MT waren overigens minimaal. De stelregel van het MT was: “Jullie zijn de professionals, alle besluiten op inhoud neem je zelf. Alleen als er besluiten moeten worden genomen over begroting of formatie, kom je bij ons.” In de eerste maanden kwamen werkgroepleden toch nog vaak bij het MT om dingen te checken, maar later voelden de teams steeds meer ruimte om zelf knopen door te haken en zaken anders te gaan doen.
Rol van Buro Hebe: facilitator
We wilden voorkomen dat het team het gevoel zou krijgen dat dit proces ‘er even bij moest’ en dat de ontwikkeling verloren zou gaan door de waan van de dag. Daarom was met goedkeuring van de MR anderhalf jaar lang de dinsdagmiddag les-vrij gemaakt voor leerlingen, en was het elke dinsdag werkgroepmiddag waar ook wij bij aanwezig waren. Om vragen te beantwoorden, vragen te stellen, mee te denken of focus aan te brengen. Werkgroepen gingen tijdens die middag op werkbezoek, deden onderzoek, ontwikkelden een visie en verkenden nieuw lesmateriaal.
Resultaat
Anderhalf jaar later werpen een aantal veranderingen die ontwikkeld zijn vanuit de werkgroepen hun vruchten af. Zo is er een volledig nieuw rooster geïmplementeerd, wordt het leerlingvolgsysteem beter benut, is de wijze van stagebegeleiding efficiënter en is er een flinke slag gemaakt in de inhoud en samenhang van theorie- en praktijkvakken. Los van al deze praktische resultaten is vooral het team veranderd. Men is ontwikkelingsgerichter, pro-actiever en veel collega’s voelen zich echt eigenaar van datgene wat ze verder willen ontwikkelen.
Joanne: “Het is geeft ontzettend veel voldoening om getuige te zijn van een ontwikkeling die een team doormaakt: van bekend worden met onderwijsontwikkeling, tot het zelf dragen en oppakken. Het feit dat onze begeleiding veel minder intensief is geworden, bewijst dat wij ons werk goed hebben gedaan. Toch mogen we nog steeds bijdragen. Zo is er een aantal thema’s waarover we inhoudelijk meedenken, geven we af en toe een workshop en fungeren we als sparringpartner van de voorzitters en het MT. We voelen ons echt partner van deze school, waar we graag komen, maar alleen als het echt nodig is om het team weer een stapje vooruit te helpen.”
“ Joanne Klumpers en Naomi Veldhoven van Buro Hebe hebben ons tijdens het hele proces geholpen met hun ervaring, kennis en kunde. Door steeds het gesprek met elkaar te hebben, vragen te stellen en de volgende stap te bepalen richting de stip op de horizon. Gebruikmakend van hun expertise hebben wij de samenwerking als heel prettig en leerzaam ervaren. Met elkaar doelgericht op weg.”
– Schoolleider De Sprong, Anja Kerpitzis